Home

Trang chủ > Di sản văn hóa > Chùa Hào Lương

Tên di sản : Chùa Hào Lương

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : Số 3475/QĐ-UBND

Giới thiệu

Về kiến trúc: Chùa Hào Lương xưa bề thế và rộng rãi, gồm các hạng mục như sau:

Chùa Chính gồm 5 gian, nhà Tổ gồm 5 gian và nhà thờ Mẫu. Chùa chính và nhà Tổ đều hướng mặt về phía đông nam. Chùa bố cục theo kiểu chữ Nhị (=) gồm 5 gian Tiền đường và 3 gian Hậu cung được làm bằng gỗ, lợp ngói mũi, tường vây ba mặt. Mặt tiền có hiên chùa rộng. Các cột đỡ các đuôi kẻ, làm phần mái thêm vững chắc. Từ sân lên chùa có 3 bậc, trước chùa là sân gạch, vườn hoa.

Vào những năm 1968-1969 chùa còn khá nguyên vẹn, nhưng ít lâu sau chùa bị phá huỷ. Sau đó được xây dựng lại với quy mô nhỏ hơn trước.

Hiện nay, chùa chỉ còn dấu vết kiến trúc hình chữ Nhất (-) có chiều rộng 3m42, dài 13,4m, các cột hiên được xây bằng gạch, gồm 5 gian, gian giữa rộng 2,34m, hai gian hai bên bằng nhau 2,24m, hai gian giáp hồi đều rộng 3,30m, có 12 cột cái bằng gỗ có kích thước cao 3m40, đường kính 32cm và 12 cây cột quân cao 2,67cm, đường kính 30cm. Các vì kèo gỗ của chùa kết cấu theo thức “Thượng con so, hạ kẻ chuyền”. Kiến trúc trong vì kèo đăng đối, 2 trụ tròn vững chãi được đặt trên bán đấu vuông. Liên kết với 2 trụ và các con rường tạo thế để chắc chắn bộ hoành tải mái nhà. Đầu hoành tải được gác lên tường đầu hồi bít đốc. Nền nhà, hè và sân chùa được lát bằng gạch bát.

Về bài trí tượng pháp: Chùa Hào Lương được xây các bệ thờ, trên các bệ thờ có đặt các pho tượng Phật. Lớp thứ nhất là ba pho tượng Tam thế tượng trưng cho Chư phật thuộc về 3 đời quá khứ, hiện tại và vị lai. Cả 3 pho tượng này được tạc bằng gỗ sơn son, tượng cao 0,75m và được xếp theo hàng ngang.

Tượng Tam thế được đặt trên bệ gỗ và đài sen, cao 75cm. Tượng Phật có tóc trên đầu kết xoắn ốc, mũi thẳng, thuỳ tại to, rũ dài, vành tai tròn, lòng bàn tay cong, các ngón tay thon thả. Tượng khoác áo cà sa, ngực có chữ Vạn. Tượng Phật ở giữa (hiện tại) tay kết ấn tam muội. Lòng bàn tay ngửa lên lòng đùi. Bộ sen tạo hình tròn chia làm 2 lớp, các cánh sen được kết sốt với nhau. Cả 3 pho tượng Tam thế chùa Hào Lương được tạc với kích thước cân đối, vừa phải, hợp với không gian ngôi chùa. Tượng có nét mặt bao dung, lộ rõ vẻ nghiêm nghị. Tượng Phật được tạc đường nét thanh thoát dựa theo “thức” khi tạo tác các pho tượng Phật.

Lớp tượng thứ hai đặt trên bệ thờ là tượng Di Đà Tam Tôn (còn gọi là Tây Phương Tam Thánh). Chính giữa lớp tượng này là tượng Phật A Di Đà, bên tay trái là tượng Quan Thế Âm Bồ Tát. Bên tay phải là tượng Đại Thế Chí. A Di Đà Phật có nghĩa là Vô lượng thọ (sống lâu vô cùng) cũng có nghĩa là Vô lượng quang (sáng suốt Vô cùng). Theo giáo lý nhà Phật, thế giới mà con người đang sống trong cõi Sa bà (cõi đất không sạch). Nơi đây, con người phải chịu nhiều khổ ải, phiền não. Về phía Tây cõi sa bà này, vượt qua thời gian hàng vạn năm, sẽ đến một thế giới cực lạc mà đấy Phật A Di Đà làm giáo chủ, đang thuyết pháp để hoá độ chúng sinh. Sa bà thế giới là uế thổ, còn cực lạc là thế giới tịnh độ, cõi đất trong sạch. Khi lên chùa, mọi người thường niệm 6 chữ “Na Mô A Di Đà Phật” chính là thể hiện tâm nguyện bỏ ác, tu thiện để được vãng sinh sang Tây phương cực lạc.

Tượng A Di Đà chùa Hào Lương cao 0,85m, là pho tượng lớn nhất so với các tượng Phật khác trong chùa. Tượng A Di Đà bằng gỗ. Tượng ngồi trong tư thế toạ thiền trên toà sen. Tóc xoắn ốc đầu để lộ đỉnh, đầu không đội mũ. Khuôn mặt đôn hậu, mặt nhìn xuống như đang suy tư, sống mũi cao, thẳng miệng hơi mỉm cười, tai dài. Tượng mặc áo cà sa với những nếp gấp rất đều, tạo ra các làn sóng mỏng trải ra cân đối hai bên thân mình. Tượng được diễn tả theo tư thế thiền, ngồi xếp bằng hai chân, hai bàn tay đặt giữa lòng đùi, tay trái đặt lên giữa bàn tay phải, hai đầu ngón tay cái giao nhau. Hai bên tượng Phật A Di Đà có hai pho tượng đứng, kích thước nhỏ hơn. Đứng bên tay trái là tượng Quan Thế Âm. Đứng bên tay phải là tượng Đại Thế Chí. Đó là hai thị giả giúp việc cứu thế cho Phật A Di Đà.

Lớp tượng thứ ba là tượng Ngọc hoàng, hai bên là Nam Tào và Bắc đẩu. Tượng Ngọc hoàng đầu đội mũ trang trí rồng, mặt nguyệt, áo dài vắt qua tay, xung quanh trang trí rồng khắc nổi. Hai tay tượng đặt vào nhau. Tượng cao 0,80m. Hai bên là tượng Nam Tào, Bắc Đẩu ở tư thế ngồi, hai tay đặt lên đùi, áo trải dài vắt qua tay, chân đi hài áo trang trí vân mây và hoa cúc.

Lớp tượng thứ tư là Tượng Cửu Long (Thích Ca Sơ Sinh). Tượng Thích Ca Sơ Sinh chiếm vị trí ở giữa. Hai bên là tượng Đế Thích và Phạm Vương. Tượng Cửu Long diễn tả Phật Thích Ca Mâu Ni lúc mới sinh. Theo truyền thuyết Phật giáo, khi Thích Ca Mâu Ni mới giáng sinh có 9 con rồng xuống phun nước cho ngài tắm. Tắm xong, ngài tự đi được 7 bước về phía trước trên 7 bông hoa sen. Tay trái chỉ lên trời, tay phải chỉ xuống đất ngài nói “Thiên thượng, thiên hạ, duy ngã độc tôn” (trên trời, dưới đất chỉ có một ta là tôn quý).

Tượng Cửu Long diễn tả Đức Phật khi mới sinh nên tượng có hình tiểu nhi, một tay chỉ lên trời, một tay chỉ xuống đất. Có 9 con rồng vây bọc chầu vào trên đầu và sau lưng ngài. Trên những đám mây có đủ chư Phật, chư Thiên, Thiên nữ, nhã nhạc, cờ phướn. Tượng Cửu Long chùa Hào Lương được tạo bằng gỗ, là một trong những pho tượng cổ còn lại ở chùa. Bên trái tượng Cửu Long là tượng Đế Thích, bên phải là tượng Phạm Vương. Đế Thích là chủ tể cõi trời dục giới. Phạm Vương là chủ tể cõi trời Phạm Thiên, thuộc về sắc giới.

Về mặt tạo hình qua 12 pho tượng cổ ở chùa Hào Lương còn lại cho thấy: các pho tượng Phật, tượng Bồ Tát đều được sơn màu tử kim (vàng ròng) biểu hiện sự đạt đạo quả cao, nhập về nơi thường trụ. Một số tượng khác mặt có màu phấn hồng mang ý nghĩa còn lăn lộn với cuộc đời để cứu vớt chúng sinh. Các pho tượng Phật, tượng Bồ tát đều để trần, để biểu thị tính chất đại từ bi của đức Phật. Các tượng Phật đều bố trí ở hàng chính giữa. Riêng bộ tượng Tam thế dàn hàng ngang, đặt trên bề thờ cao nhất, ở sâu, trên cùng giáp với mái chùa.

Bên cạnh hệ thống tượng Phật quý giá, chùa Hào Lương còn lưu giữ được một số hiện vật quý như: bát hương đồng cổ có chiều cao 36cm, đường kính miệng 35cm. Bát hương được tạo dáng thành 3 phần, phần đế được tạo hình hoa văn sóng nước, khoảng cách đế và thân được đúc lõm tạo dáng mềm mại, phần thân bát hương là núm được tạo quanh viền ở phía dưới sát đế và gần miệng. Thân bát hương được chạm chìm hình rồng uốn lượn trong tư thế đang bay vờn mặt nguyệt. Đầu rồng ngẩng cao, miệng nhô ra, râu bay về phía sau. Chân rồng nhô về phía trước. Điểm xuyết trong không gian rồng bay là các cụm mây. Phần miệng bát hương nổi rộng, tạo thành đường gờ lớn tạo nên sự hài hoà mềm mại. Chất liệu là đồng và dáng rồng, bát hương này mang phong cách thời Lê – Mạc.

Các hiện vật trong di tích:

Hiện nay, chùa Hào Lương còn lưu giữ được nhiều hiện vật sau:

12 pho tượng cổ bằng gỗ.

Toà Cửu Long cổ bằng gỗ.

Ống hương gỗ 2 cái.

Cây nến gỗ 5 cây (cổ)

Đài rượu gỗ 6 cái (cổ)

Mâm bồng gỗ 4 cái (cổ)

Ống đựng sắc 1 cái (cổ)

Khay mịch gỗ 1 cái (cổ)

Hòm gỗ đựng kinh phật 1 cái (cổ)

Bát hương gốm to 1 cái (mới)